Drenje: Pronašli izgubljeni grad!

Nova istraživanja Rudnika potvrđuju reči Janka Šafarika i arheologa iz 19. veka. Nema sumnje da se rudarska varoš Rudnik pouzdano nalazila na lokalitetu Drenje.

PLANINA RUDNIK - Nema više nikakve naučne sumnje: evropski značajna rudarska, trgovačka i politička varoš Rudnik u predturskim vremenima nalazila se tačno na lokalitetu Drenje! Rešenje višestoletne zagonetke o tačnoj lokaciji, dokazano iskopinama više od stotinu skeleta sahranjenih ljudi iz tog doba, mahom velikodostojnika, te njihovih i crkvenih umetnina, ličnih predmeta, novca, stambenih i religijskih građevina - najnoviji je rezultat istraživanja na Rudniku, „krovu Šumadije“. Vrši ih Muzej rudničko-takovskog kraja iz Gornjeg Milanovca, a arheološkom ekipom rukovode dr Dejan Radičević, docent na Odeljenju za arheologiju Filozofskog fakulteta u Beogradu, i Ana Cicović, kustos tog muzeja.

- Cilj ranijih istraživanja Rudnika, bio je da se konačno otkriju ostaci ovog srednjovekovnog grada. Ali, nisu ih otkrila ni iskopavanja tokom 1984. i 1985. na lokalitetu Gradovi. Iako je još Šafarik, pokretač prvih značajnih arheoloških istraživanja u Srbiji, ukazivao da bi se baš na Drenju, a ne na Gradovima, morao nalaziti taj za nauku do sada iščezli grad.

Starinski spisi govore, a naša najnovija iskopavanja potvrđuju, da je Rudnik osim rudarskog centra bio i najvažnije trgovačko središte u Srbiji, pre turskih osvajanja. Siguran odgovor daju ostaci srednjovekovne naseobine, ostaci najmanje tri crkve, više od stotinu nađenih skeleta u grobovima na Drenju. Hronološki, sve to se uklapa u 14. i rani 15. vek - objašnjava prof. dr Radičević.

To je i vreme procvata srednjovekovnog Rudnika, čiji se život i značaj kao svesrpskog i centra vrlo bitnog za okolne države gase turskim osvajanjem „krova Šumadije“. Tek zatim se centralno naselje sa Drenja premešta na rudnički lokalitet Gradovi i tu životari do Drugog srpskog ustanka.

- Izuzetna su to svedočanstva o visokom životnom standardu tih žitelja Rudnika. Poseban deo nalaza su iskopine velike srednjovekovne nekropole iz 14. i 15. veka, gde je sahranjivan i deo stanovnika Rudnika nesrpskog porekla, koji je tu boravio zbog poslova: trgovačkih, diplomatskih i drugih - nastavlja dr Radičević.

Privlačan je bio drevni Rudnik - ili Rudničište, kako je imenovan u nekim spisima, zbog rudnog bogatstva i geografskog položaja. Uz starosedeoce Srbe, tu su živele brojne kolonije doseljenika. Ovde se kovao novac, izvoženi su strateški proizvodi i prerađena ruda, a dovožena roba široke potrošnje.

- Tri su ličnosti davale ton svakodnevnom životu predturskog Rudnika. Kefalija je bio zapovednik grada i cele oblasti, a redovno Srbin. Knez, starešina lokalnog stanovništva, najčešće je biran iz redova Dubrovčana, a carinik od Dubrovčana ili Kotorana. Tu je živeo i dubrovački konzul - veli Ana Cicović.

FINANSIJE

ISTRAŽIVANjE će biti obustavljeno 23. avgusta, a biće nastavljeno kad se prikupe nova novčana sredstva. Ako se prikupe. Ovu fazu su finansirali Ministarstvo kulture Srbije, Opština Gornji Milanovac i „Svislajon Takovo“ - kaže Miloš Nikolić, direktor Muzeja rudničko-takovskog kraja.